Zangvogels in de morgen

Een bericht van Nico de Haan

Nico de Haan

Het is toch heerlijk om wakker te worden met het gezang van vogels? Ze laten meteen merken dat ze er zijn, en als je goed luistert kan je veel verschillende vogels horen. Maar waarom en hoe zingen ze eigenlijk?

Als je een keer iets heel bijzonders wilt meemaken adviseer ik je in het voorjaar, 's morgens heel vroeg voor zonsopgang naar een bos in de buurt te gaan om het ontwaken van het zangvogelkoor mee te maken. Vogels zingen om te vertellen dat ze er zijn. Als je de verschillende vogelgeluiden uit elkaar kunt houden, weet je daardoor meteen welke soorten broedvogels in een gebied zitten. Zangvogels leiden een verborgen leven tot het moment dat ze een territorium bezetten en gaan zingen. Dan wordt pas duidelijk hoeveel vogels zich in een bepaald gebied ophouden.

Elk zingend mannetje vertegenwoordigt een territorium. Door het aantal zingende mannetjes van een soort te tellen, weet je precies hoeveel broedparen van die soort in het bos zitten. Je hoeft ze dus niet te zien. Horen is voldoende.

Vogels zingen de eerste en tweede stem tegelijk!

Dat heeft te maken met het stemorgaan van vogels. Dat werkt anders dan het stemorgaan van zoogdieren. Die maken geluid door het in trilling brengen van boven in het strottenhoofd gelegen stembanden. Bij vogels liggen de stembanden onderaan de luchtpijp, waar de luchtpijp zich in twee pijpjes, een voor elke long, splitst. Zoogdieren hebben één paar stembanden, vogels hebben twee paar, ze kunnen de eerste en de tweede stem tegelijk zingen! Met de dubbele fluit en de verschillende manieren waarop een zangvogel die kan gebruiken, is het aantal boodschappen dat zo'n zingende vogel afgeeft opmerkelijk vergroot. Kleine vogels hebben niet genoeg ruimte in het lijf om lange geluidsgolven, dus lage tonen, voort te brengen. Daarom zingen de winterkoning en roodborst zo schel en brengen grote vogels lage klanken voort.

Kijk bij onze natuurbelevingsproducten om zelf vogels te ontdekken