Als je graag vogels observeert, heb je misschien twee kleine vogels op boomstammen zien rondscharrelen: de boomklever en de boomkruiper. Op het eerste gezicht lijken ze op elkaar, maar hun gedrag, uiterlijk en manier van bewegen maken duidelijk onderscheid.
Door deze verschillen te herkennen, kun je ze makkelijker identificeren – of dat nu in je tuin is of tijdens een boswandeling.
Uiterlijk: gedrongen versus slank
De boomklever (Sitta europaea) heeft een compact, gedrongen lichaam met een relatief grote kop en een korte staart. Hij valt op door zijn blauwgrijze rug, warme oranje buik en een opvallende zwarte oogstreep die hem een gemaskerd uiterlijk geeft. Zijn stevige, spitse snavel is perfect geschikt om zaden en noten open te breken.
De boomkruiper (Certhia brachydactyla of Certhia familiaris) daarentegen heeft een veel slanker en fijner postuur. Zijn bruin gespikkelde rug camoufleert perfect tegen boomschors, wat hem een meester in onopvallendheid maakt. Hij heeft een bleke buik en een dunne, kromme snavel die ideaal is om insecten uit schorsspleten te halen. In tegenstelling tot de boomklever heeft de boomkruiper een lange, stijve staart waarmee hij zich stabiliseert tijdens het klimmen.
Beweging: omhoog of omlaag?
Een van de makkelijkste manieren om deze twee vogels te onderscheiden is hun manier van bewegen. De boomkruiper is een echte specialist in omhoog klimmen. Hij begint aan de voet van een boom en beweegt zich spiraalsgewijs naar boven, op zoek naar insecten tussen de schors. Eenmaal boven vliegt hij naar de voet van een volgende boom om opnieuw te beginnen.
De boomklever daarentegen is uniek onder Europese vogels, want hij kan zowel omhoog als omlaag klimmen – zelfs met zijn kop naar beneden. Dit geeft hem een groot voordeel bij het zoeken naar voedsel, omdat hij plekjes kan bereiken die andere vogels overslaan. Hij beweegt zich ook vlot zijwaarts over takken, wat hem een dynamischer bewegingspatroon geeft.
Habitat en nestgedrag
Hoewel beide soorten voorkomen in bossen en parken, is de boomklever aanpasbaarder en komt hij ook voor in tuinen met oude bomen. Hij nestelt in boomholtes, vaak in verlaten spechtennesten, en kan de ingang zelfs met modder verkleinen om hem beter passend te maken.
De boomkruiper geeft de voorkeur aan dichte bossen met oude bomen waar de schors ruig en los is. Hij bouwt zijn nest achter losse stukken schors of in spleten, in de vorm van een klein komvormig nestje van takjes, mos en veren.
Voedsel: zaden versus insecten
Beide vogels zijn uitstekende voedselzoekers, maar hun dieet verschilt. De boomklever is een opportunistische eter: in de zomer eet hij insecten, terwijl hij in de koudere maanden overschakelt op zaden, noten en soms kleine stukjes fruit. Hij staat erom bekend dat hij grote zaden vastklemt in boomschors en ze openhamert met zijn sterke snavel.
De boomkruiper daarentegen eet bijna uitsluitend insecten. Met zijn fijne snavel speurt hij nauwgezet boomschors af op zoek naar spinnen, larven en andere kleine ongewervelden. Door dit gespecialiseerde dieet zie je hem vooral in oude bossen, waar veel bomen met diepe schorsgroeven staan.
Als je geluk hebt, kun je soms boomklevers zien die een vogelvoederbak bezoeken.
Hoewel de boomklever en boomkruiper een voorkeur voor bomen delen, maken hun lichaamsbouw, gedrag en dieet het vrij eenvoudig om ze van elkaar te onderscheiden.
De boomklever is gedrongen, beweegt in alle richtingen en eet gevarieerd, terwijl de boomkruiper slank is, altijd omhoog beweegt en vooral insecten eet. Door op deze details te letten, weet je al snel welke vogel jouw tuin of het bos heeft bezocht.